Hậu quả với sức khoẻ tâm thần

1.    Các rối loạn tâmthần cấp tính

(a) Kích động: Là một tình trạng hưng phấn tâm lý vận động quá mức, xuất hiện đột ngột và gây nguy hiểm. Người bệnh có thể đập phá tài sản, la hét, tấn công người khác, đe dọa giết người, đốt nhà, không hợp tác với thầy thuốc khi nhập viện. (Nhập viện thường liên quan đến can thiệp của cơ quan an ninh do người bệnh có hành vi hung dữ, gây gổ đánh nhau).

Triệu chứng hoang tưởng và ảo giác có thể dẫn đến rối loạn hành vi, thái độ ứng xử khác biệt, thậm chí kích động dữ dội. Người sử dụng ma tuý đá có thể hành động rất kỳ quặc, khó hiểu và không thể lường trước được.

Rối loạn tâm trạng bao gồm bứt rứt khó chịu, phấn khích bất thường, cáu kỉnh, lo âu hoặc trầm cảm nặng. Tâm trạng bất ổn này cũng có thể dẫn đến các biểu hiện hành vi hung dữ và bạo lực.

(b) Rối loạn hành vi kiểu lặp lại: Diễn biến hành vi lặp lại là một khía cạnh đáng chú ý. Đó là hành vi thu thập, tháo rời các loại máy móc, thiết bị điện tử, radio, ô tô ... Người đó nhận thức rõ hoạt động của mình làvô nghĩa nhưng không thể dừng lại được.

2.     Các rối loạntâm thần mạn tính

(a) Loạn thần bao gồm ảo giác, hoang tưởng và/hoặc hành vi dị kỳ khó hiểu. Loạn thần có thể kéo dài khi đã ngưng sử dụng và với một số trường hợp có thể là vĩnh viễn. Loạn thần do sử dụng matuý đá đặt ra một thách thức đối với cả công tác an ninh công cộng và ngành y tế. Những vụ án trầm trọng gần đây đã cho thấy các vấn đề tâm thần của những người sử dụng ma tuý đá cần phải được quan tâm hơn. Các cấp lãnh đạo trong và ngoài ngành y tế phải nhận thức được nhu cầu điều trị bệnh lý tâm thần của người sử dụng ma tuý đá trong hoạch định chính sách.

(b) Lo âu thường gặp ở nhiều mức độ từ nhẹ đến nặng, các biểu hiện lo âu gồm có nhịp tim nhanh, vã mồ hôi,khó thở,  đau ngực, hoảng sợ và rối loạn giấc ngủ. Các triệu chứng lo âu thường giảm dần khi ngưng sử dụng ma tuý đá.

(c) Trầm cảm là rối loạn phổ biến nhất ở người lạm dụng chất kích thích. Trầm cảm do sử dụng ma tuý đá liên quan đến tỉ lệ tự sát cao, đặc biệt nếu người đó tiếp tục sử dụng rượu hoặc ma túy khác, hoặc ít được gia đình và xã hội quan tâm.  Nghiên cứu tại một số cơ sở điều trị nghiện methamphetamine cho thấy 28% nữ và 13% nam có tiền sử toan tự sát. Người sử dụng ma tuý đá kèm với trầm cảm và tự sát có thể tiến triển tốt hơn nếu can thiệp sớm, đồng thời ngăn ngừa nguy cơ tự sát.

Các triệu chứng trầm cảm (thu rút quan hệ, suy nghĩ tiêu cực, cảmxúc buồn bã, bi quan, mặc cảm tội lỗi, thay đổi ham muốn tình dục, chán ăn, giảm năng lương) có thể kéo dài hàng tuần, hàng tháng thậm chí trong một số trường hợp tới vài năm sau khi đã ngưng sử dụng ma tuý đá. 

(d) Suy giảm nhận thức do teo não: Sử dụng ma tuý đá không chỉ gây hậu quả ngay sau khi dùng mà còn nhiều tháng tiếp theo. Triệu chứng“ngáo đá” của loạn thần cấp có thể thuyên giảm nhanh nhưng trạng thái mất khoái cảm, suy giảm nhận thức và trầm cảm có thể kéo dài nhiều tháng sau lần sử dụng cuối: Không còn khoái cảm, không còn các cảm nhận được niềm vui thông thường,không còn hứng thú gì hết. Trí nhớ suy giảm đáng kể do tổn thương hồi hải mã và khu vực vỏ não hệ viền. Những thay đổi này có thể tiến triển đến mức độ mất trí nhớ ở một số bệnh nhân, giảm tập trung chú ý và kỹ năng vận động, giảm khả năng ra quyết định, giảm khả năng học tập, giảm hiệu suất lao động.

(e) Nghiện ma tuý đá là sự rối loạn cơ chế sinh học phức tạp ảnh hưởng đến não và ảnh hưởng đến khả năng kiểm soát việc sử dụng ma tuý đá.

(f) Hội chứng cai ma tuý đá được đặc trưng bởi triệu chứng tâm thần nhiều hơn so với các triệu chứng thể chất, bao gồm cáu gắt, rối loạn thần kinh thực vật, lo âu, biến động tâm trạng, bứt rứt khó chịu, rối loạn nhịp thức ngủ và có thể kéo dài trên 12t háng.

Người ta có thể tự cho mình quyền sử dụng, quyền kiểm soát và nghĩ rằng có thể dừng lại bất cứ khi nào theo ý muốn, nhưng thực tế đã chứngminh điều ngược lại. Sức mạnh của nghiện là mất đi nhận thức về nghiện. Suy nghĩ hoang tưởng, sự giận dữ không kiểm soát được, sự thất vọng khi biết rằng cuộc sống không còn trong tay của mình nữa,và bạo lực. Thứ hóa chất màu trắng, không mùi,mà bây giờ khiến cho người nghiện nếm đủ mùi cay đắng. Ma túy đá đã toàn quyền kiểm soát người sử dụng và qua đó,kiểm soát cả gia đình người sử dụng.

KẾT LUẬN

Rối loạn tâm thần do sử dụng ma tuý đá nếu không được điều trị kịp thời sẽ làm suy giảm sức khỏe tâm thần và thể chất người bệnh, gia tăng nguy cơ tự sát và tự hủy hoại, tăng tỷ lệ nhập viện,tăng tỷ lệ tái phát cho cả các rối loạn tâm thần và hành vi lạm dụng/nghiện ma tuý đá. Rối loạn tâm thần do sử dụng ma tuý đá cần được khám và điều trị tại các cơ sở chuyên khoa tâm thần trước khi tham gia các chương trình điều trị nghiện tại cộng đồng.

Ma tuý đá là mối đe dọa đang âm thầm lan rộng khắp nơi với tốc độ rất đáng báo động. Chính phủ cần tăng cường hơn nữa hệ thống chăm sóc sức khoẻ tâm thần đáp ứng nhu cầu điều trị các rối loạn tâm thần do sử dụng ma tuý đá hiện nay bao gồm: tăng cường cơ sở điều trị, tăng cường tập huấn kiến thức cho đội ngũ cán bộ chuyên khoa và tăng cường hệ thống điều trị tại cộng đồng. Có chính sách ưu tiên, trợ cấp thích đáng đối với người phục vụ bệnh nhân tâm thần nói chung liên quan đến ma tuý đá nói riêng. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền giáo dục sức khoẻ tâm thần cho cộng đồng về nguy cơ lan rộng, những tác hại do sử dụng ma tuý đá đặc biệt phổ biến kiến thức về các rối loạn tâm thần so sử dụng ma tuý đá, tránh bỏ sót điều trị hoặc điều trị không đúng cách./.

28 năm kinh nghiệm ĐIỀU TRỊ NGHIỆN CHẤT

Trực tiếp tư vấn và điều trị nghiện rượu, nghiện heroin, các rối loạn tâm thần do sử dụng cần sa, ketamin, ma túy đá (nghiện đá, ngáo đá), thuốc lắc

Tiến sĩ, Bác sĩ Trần thị Hồng Thu 0988 079 038 - 0916316 028