Hậu quả với sức khoẻ tâm thần

1.    Các rối loạn tâm thần cấp tính

(a) Kích động:Là một tình trạng hưng phấn tâm lý vận động quá mức, xuất hiện đột ngột và gâynguy hiểm. Người bệnh có thể đập phá tài sản, la hét, tấn công người khác, đedọa giết người, đốt nhà, không hợp tác với thầy thuốc khi nhập viện. (Nhập viện thường liên quan đến can thiệp của cơquan an ninh do người bệnh có hành vi hung dữ, gây gổđánh nhau).

Triệu chứnghoang tưởng và ảo giác có thể dẫn đến rối loạn hành vi, thái độ ứng xử khác biệt,thậm chí kích động dữ dội. Người sử dụng ma tuý đá có thể hành động rất kỳ quặc,khó hiểu và không thể lường trước được.

Rối loạn tâm trạngbao gồm bứt rứt khó chịu, phấn khích bất thường, cáu kỉnh, lo âu hoặc trầm cảmnặng. Tâm trạng bất ổn này cũng có thể dẫn đến các biểu hiện hành vi hung dữ vàbạo lực.

(b) Rối loạn hành vi kiểu lặp lại: Diễn biến hành vi lặp lại là một khía cạnh đáng chú ý. Đó là hành vi thu thập, tháo rời các loại máy móc, thiết bị điện tử, radio, ô tô ... Người đó nhận thức rõ hoạt động của mình là vô nghĩa nhưng không thể dừng lại được.

2.     Các rối loạn tâm thần mạn tính

(a) Loạn thần bao gồm ảo giác, hoang tưởng và/hoặc hành vi dị kỳ khó hiểu. Loạn thần có thể kéo dài khiđã ngưng sử dụng và với một sốtrường hợp có thể là vĩnh viễn. Loạnthần do sử dụng matuý đá đặt ra một thách thức đối với cả công tác an ninh công cộngvà ngành y tế. Những vụ án trầmtrọng gần đây đã cho thấy các vấn đề tâm thần của những người sử dụng ma tuý đá cần phải được quan tâm hơn. Cáccấp lãnh đạo trong và ngoài ngành y tế phải nhận thức được nhu cầu điều trịbệnh lý tâm thần của người sử dụng ma tuý đá trong hoạch định chính sách.

(b) Lo âu thường gặp ở nhiều mứcđộ từ nhẹ đến nặng, các biểu hiện lo âu gồm có nhịp tim nhanh, vã mồ hôi,khó thở,  đau ngực, hoảng sợ và rốiloạn giấc ngủ.Các triệu chứng lo âu thường giảm dầnkhi ngưng sử dụng ma tuý đá.

(c) Trầm cảm làrối loạn phổ biến nhất ở người lạm dụng chất kích thích. Trầm cảm do sửdụng ma tuý đáliên quan đến tỉ lệ tự sát cao, đặc biệt nếu người đó tiếp tục sử dụng rượu hoặcma túy khác, hoặc ít được gia đình và xã hội quan tâm.  Nghiên cứu tại một số cơ sở điều trị nghiệnmethamphetamine cho thấy 28% nữ và 13% nam có tiền sử toan tự sát. Người sử dụngma tuý đá kèm với trầm cảm và tự sát có thể tiến triển tốt hơn nếu can thiệp sớm,đồng thời ngăn ngừa nguy cơ tự sát.

Các triệu chứng trầm cảm (thu rút quan hệ,suy nghĩ tiêu cực,cảm xúc buồn bã, bi quan, mặc cảm tội lỗi, thay đổi ham muốn tình dục, chán ăn,giảm năng lương) có thể kéo dài hàng tuần, hàng tháng thậm chí trong một số trườnghợp tới vài năm sau khi đã ngưng sử dụng ma tuý đá.  

(d) Suy giảm nhận thức do teo não: Sử dụng ma tuý đá không chỉ gây hậu quả ngay sau khi dùngmà còn nhiều tháng tiếp theo. Triệu chứng “ngáo đá” của loạn thần cấp có thểthuyên giảm nhanh nhưng trạng thái mất khoái cảm, suy giảm nhận thức và trầm cảmcó thể kéo dài nhiều tháng sau lần sử dụng cuối: Không còn khoái cảm, không còn các cảm nhận được niềm vuithông thường, không còn hứng thú gì hết. Trí nhớ suy giảm đáng kể do tổn thương hồi hải mã và khu vực vỏnão hệ viền. Những thay đổi nàycó thể tiến triển đến mức độ mất trí nhớ ở mộtsố bệnh nhân, giảm tập trung chú ý và kỹ năng vận động, giảm khả năng raquyết định, giảm khả năng họctập, giảm hiệu suất lao động.

(e) Nghiện ma tuýđá là sự rối loạn cơ chế sinh học phức tạp ảnh hưởng đến não và ảnh hưởngđến khả năng kiểm soát việc sử dụng ma tuý đá.

(f) Hội chứng cai ma tuý đá được đặc trưng bởi triệuchứng tâm thần nhiều hơn so với các triệu chứng thể chất, bao gồm cáu gắt, rốiloạn thần kinh thực vật, lo âu, biến động tâm trạng, bứt rứt khó chịu, rối  loạn nhịp thức ngủ và có thể kéo dài trên 12tháng.

Người ta có thểtự cho mình quyền sử dụng, quyền kiểm soát và nghĩ rằng có thể dừng lại bất cứkhi nào theo ý muốn, nhưng thực tế đã chứng minh điều ngược lại. Sức mạnh củanghiện là mất đi nhận thức về nghiện. Suy nghĩ hoang tưởng, sự giận dữ không kiểmsoát được, sự thất vọng khi biết rằng cuộc sống không còn trong tay của mình nữa,và bạo lực. Thứ hóa chất màu trắng, không mùi, mà bây giờ khiến cho người nghiệnnếm đủ mùi cay đắng. Ma túy đá đã toàn quyền kiểm soát người sử dụng và qua đó,kiểm soát cả gia đình người sử dụng.

KẾT LUẬN

Rối loạn tâm thần do sử dụng matuý đá nếu không được điều trị kịp thời sẽ làm suy giảm sức khỏe tâm thần và thểchất người bệnh, gia tăng nguy cơ tự sát và tự hủy hoại, tăng tỷ lệ nhập viện,tăng tỷ lệ tái phát cho cả các rối loạn tâm thần và hành vi lạm dụng/nghiện matuý đá. Rối loạn tâm thần do sử dụng ma tuýđá cần được khám và điều trị tại các cơ sở chuyên khoa tâmthần trước khi tham gia các chương trình điều trị nghiện tại cộng đồng.

Ma tuý đá là mốiđe dọa đang âm thầm lan rộng khắp nơi với tốc độ rất đáng báo động. Chính phủ cần tăng cường hơn nữa hệ thống chăm sóc sức khoẻ tâm thần đápứng nhu cầu điều trị các rối loạn tâm thần do sử dụng ma tuý đá hiện naybao gồm: tăng cường cơ sở điều trị, tăng cường tập huấn kiến thức cho đội ngũcán bộ chuyên khoa và tăng cường hệ thống điều trị tại cộng đồng. Có chính sáchưu tiên, trợ cấp thích đáng đối với người phục vụ bệnh nhân tâm thần nói chungliên quan đến matuý đá nói riêng. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền giáo dục sức khoẻ tâm thầncho cộng đồng về nguy cơ lan rộng, những tác hại do sử dụng ma tuý đá đặc biệtphổ biến kiến thức về các rối loạn tâm thần so sử dụng ma tuý đá, tránh bỏsót điều trị hoặc điều trị không đúng cách./.